In 1968 schreef Andrej Sacharov een baanbrekend essay tegen kernwapens en de wapenwedloop van de Koude Oorlog. De Sovjetautoriteiten namen het de gerespecteerde Russische kerngeleerde niet in dank af en verbanden hem later naar een flat in Gorki. In die flat woont ook de dan nog jonge Ljoebov Potapova. Ze durfde niet met de beroemde dissident te praten. Nu is ze directeur van het Sacharov-museum. Bezocht wordt het nog maar nauwelijks, terwijl Sacharovs essay 50 jaar na publicatie zo actueel is. Potapova: 'Geen enkele wereldleider heeft zijn eigenschappen.'

In januari 2017 begonnen in Roemenië de grootste demonstraties sinds de revolutie van 1989. Het was het begin van een jaar vol protesten in het door corruptie geteisterde land. Twee mannen over het verlangen naar verandering en het vuur van de strijd. Priester Constantin Jinga werd neergeschoten in 1989: “Die dag was de gelukkigste in mijn leven.” Theatermaker Vlad Dragomirescu werd geboren in 1989 en gaat zo vaak mogelijk de straat op: “De revolutie is nog lang niet voltooid.”

De beelden van uitgemergelde kinderen als beesten opgesloten in Ceauşescu’s weeshuizen, schokten in 1990 de hele wereld. Er is een hoop veranderd; Roemenië wordt zelfs een ‘voorbeeldland’ genoemd. Maar Vișinel Balan (30) en Daniel Rucareanu (40), beiden opgegroeid in één van Ceauşescu’s huizen, strijden bijna dertig jaar na de val van de Roemeense dictator nog steeds voor een betere opvang voor kinderen. De één door de hedendaagse schandalen aan te kaarten, de ander door zijn blik op het verleden te richten.

Constantin Jinga werd neergeschoten tijdens de Roemeense revolutie, maar noemt die dag toch een van de gelukkigsten van zijn leven; Killa Mirka's hele jeugd in Estland was één groot protest en László Nagy bewerkstelligde grote veranderingen met een simpele picknick. Tien individuen vertellen waarom ze op een dag besloten in opstand te komen tegen het gezag.

Hongarije brak zesentwintig jaar geleden als eerste het IJzeren Gordijn open. Een generatie later is het land het eerste in Europa dat een fonkelnieuw metershoog hek langs zijn grenzen plaats; ditmaal niet om mensen binnen te houden, maar om ze buiten te sluiten. Een verhaal in tekst en documentaire fragmenten van twee mannen aan de grenslinie die zich plots in het brandpunt van de geschiedenis bevinden.

Vijftien jaar lang werkte Peter (76) voor de Stasi op Checkpoint Charlie, de beroemdste grensovergang in de Berlijnse Muur. Hij ontwikkelde daar een gezichtsherkenningsmethode die de paspoortcontroles waterdicht moest maken. Elke (46) liep mee in de demonstraties van ´89 die tot de val van de Muur leidden. Ze werkt nu voor een bedrijf dat gezichtsherkenningssoftware ontwikkelt – onder andere voor Europese grenscontroles, die steeds verder aangescherpt worden.

De bergschoenen van vader, een oude vijzel, een elektrisch weerstandje – het lijken doodnormale voorwerpen, maar ze vertellen verhalen over angst en hoop, geschiedenis en heden.