Ján Kuciak

vermoord omdat hij zijn werk deed

Ján Kuciak was een jonge Slowaakse journalist die onderzoek deed naar belastingontduiking en corruptie. Hij deed ‘gewoon’ zijn werk, maar in Slowakije was dit een daad van rebellie, omdat journalisten vaak worden geïntimideerd. Zijn onderzoek richtte zich op de betrokkenheid van de Italiaanse maffia bij de Slowaakse politiek. De maffia zou contact hebben gehad met de staatsadviseur van premier Fico. Kuciak legde de belastingfraude bloot van politieke partijen en van een machtige zakenman. Op 21 februari 2018 werden Kuciak en zijn verloofde Martina Kusnirova doodgeschoten in hun appartement in Bratislava. Honderdduizenden Slowaken gingen de straat op en eisten verandering.

“De mensen die stelen en belastingfraude plegen, zijn van de oude school. Ze hebben het geleerd onder het communisme. Geen privébezit, alles is van iedereen. En wie meer pakt, heeft meer.”

– Jozef Kuciak,  Jáns vader

De status quo in de tijd van Ján Kuciak:

In 2019 zei 72 procent van de Slowaakse burgers dat ze het rechtssysteem van het land niet vertrouwen.

Internationale waarnemers waarschuwen al jaren voor de afnemende persvrijheid in Midden-Europa.

De redactionele onafhankelijkheid van de reguliere media in Slowakije wordt ondermijnd. Een kleine groep oligarchen bezit verschillende grote media, de financiering van de publieke omroep RTVS is kwetsbaar voor politieke invloed.

“Ik besefte dat hij de architect was van een nieuw soort onderzoeksjournalistiek, die in Slowakije nog geen basis had.”

– Peter Bardy, Ján Kuciaks voormalige baas

Een aantal ministers, parlementsleden, politieagenten en zelfs premier Robert Fico namen ontslag in de nasleep van de moord op Ján Kuciak. Toch is er nog geen volledige gerechtigheid. Vijf jaar na de dubbele moord zitten de huurmoordenaar en een tussenpersoon welliswaar zware straffen uit, maar het vermeende meesterbrein, Marian Kocner, is tweemaal vrijgesproken voor zijn rol bij de moord. Zijn compagnon kreeg wel een gevangenisstraf van 25 jaar.

HET HEDEN

WALDEMAR FYDRYCH

Waldemar Fydrych streed tegen communisme met verbeelding en absurdisme (Polen, jaren ‘80)