Zo ook in Tsjechië, waar nauwelijks gesproken wordt over het dagelijks leven tijdens het communistische regime. Het Iron Curtain Project ging in samenwerking met het Tsjechische radiostation Cesky Rozhlas op zoek naar juist díe persoonlijke verhalen die mensen nog niet eerder durfden te vertellen. En maakte van de zes mooiste verhalen twee radiodocumentaires, drie animatiefilms en een theatermonoloog. Die waren op 13 maart te zien op het One World Festival in Praag.
Veel mensen in Oost-Europese landen vinden het nog steeds lastig om te praten over wat ze in hun dagelijkse leven mee hebben gemaakt voor het communisme in 1989 viel. Hoe ze leden onder of juist (gedwongen) meewerkten aan het regime. Ze zwijgen omdat ze zich schamen, omdat ze bang zijn voor repercussies en de mening van de buren, of omdat diegene die hen iets aangedaan heeft immer nog een belangrijke functie heeft.
Met het project ToldUntold verzamelden we juist díe verhalen, die mensen nog niet eerder durfden te vertellen. Via het Tsjechische radiostation Rozhlas werden Tsjechen via de radio opgeroepen hun familiegeheimen te delen. Desnoods anoniem. Dat resulteerde, naast een gigantisch bereik via de radio, in zo'n 50 concrete verhalen. Via brieven, emails en berichtjes op een speciale voicemail.
Zo vertelde een oude meneer dat hij 'referentiebrieven' moest schrijven voor zijn collega's in de fabriek waar hij werkte. Partijleden moest hij 'goed' beoordelen, niet-partijleden negatief. Tot nu toe praatte hij daar met niemand over, zelfs niet met zijn vrouw. Of de man, die fantastisch goed slogans kon schrijven voor de communistische partij. Hoewel hij geen communist was, is hij trots op zijn werk. Maar kan dat met niemand delen vandaag de dag.
Uit al die verhalen selecteerden we de zes mooiste, en produceerden twee radiodocumentaires, drie animatiefilmpjes en een theatermonoloog. Die drie vormen lenen zich namelijk uitstekend voor het vertellen van anonieme verhalen.
De radiodocumentaires werden gemaakt door de radiodocumentairemaakster Brit Jensen, en de animatiefilmpjes door de Nederlandse animatoren Ineke Goes, Anne van Wieren en Marieke Hollander. De gerenommeerde Slowaakse regisseur Dodo Gombar schreef speciaal voor ons het theaterstuk "The Hangman."
Het programma was op 13 maart te zien op het One World Festival in Praag, het grootste mensenrechtenfilmfestival ter wereld. En werd afgesloten met een debat tussen het Tsjechische publiek, radiomaakster Brit Jensen, Emmie Kollau (Iron Curtain Project) en moderator Dan Moravec (radiostation Rozhlas).
Maar het project ToldUntold is daarmee nog niet ten einde: radiostation Rozhlas liet ons weten verder te gaan met het verzamelen van verhalen (er komen nog dagelijks verhalen binnen), en maakt van de mooiste radiodocumentaires die op de Tsjechische radio worden uitgezonden. Zo worden met heel kleine stapjes de taboes rondom het communistisch verleden voor sommige mensen doorbroken.
