Marjan Sax (1947), Nederland, Heemstede, 18 juli 1976

“We zaten nét aan tafel te eten toen de telefoon ging. ‘Ze gaan de Bloemenhovekliniek sluiten!’, zei Marie José. ‘Vanavond! Om acht uur!’ Samen met mijn twee huisgenoten uit onze wooncommune stapte ik meteen in de auto.

“Ik was nog nooit in de abortuskliniek geweest. Het was een soort villa met een grote oprijlaan, heel indrukwekkend. We kwamen binnen in een grote hal met allemaal bankjes, en dachten: wat nu?

“Plotseling ging er een deur open en liep er een rijtje keurige heren door de hal. De achterste had een soort gereedschapskist bij zich. Ze verdwenen door een deur aan de andere kant van de hal. Wij besloten achter de heren aan te lopen en kwamen op een afdeling waar vrouwen in bedden lagen: zij hadden die dag een abortus gehad en rustten uit.

“Het rijtje heren liep naar een kamer die de behandelkamer bleek te zijn, de heren zelf bleken een delegatie van het ministerie van Justitie, en die gereedschapskist was er om de behandelkamers te verzegelen.

“Inééns wisten we wat we moesten doen. We gingen met ons groepje voor de deur van de behandelkamer staan. ‘Dames, mogen wij erdoor!’, zei de officier van justitie. Ik stond vooraan, en voelde het hart van degene achter mij in mijn rug kloppen. Toen hoorde ik mezelf met een piepend stemmetje ‘nee!’ zeggen.

“Vanaf dat moment hielden we de mannen tegen. We bleven in de behandelkamers tot ze weg waren. Het was een heel aparte ruimte, met eendenbekken enzo. Op een radiootje luisterden we naar de nieuwsdienst van tien uur, die vertelde: ‘Hedenavond is door actievoerende vrouwen de Bloemenhovekliniek bezet.’ Toen realiseerden we ons pas echt: we hebben de kliniek bezet!

“Diezelfde avond gaf de officier van justitie een persconferentie in een zaaltje in de kliniek. Ik stond erbij. Toen ik besefte hoe serieus dit was en wat voor invloed onze actie had, kreeg ik zo ontzettend de slappe lach, dat ik uit de zaal werd verwijderd. Het was de ontlading, en de trots.

“We hebben de kliniek twee weken bezet gehouden met honderden mensen, iedereen kwam en ging, we sliepen er om beurten. Het was een hele organisatie, waar ik een soort leidersrol in had. Daar moest ik ontzettend aan wennen.

“Toen de rechter besloot dat de kliniek niet gesloten mocht worden, stopten we de bezetting. Het was het begin van de legalisering van abortus in Nederland.”

bezettening abortuskliniek Bloemenhove

Op 18 juli 1976 bezetten actievoerders de abortuskliniek Bloemenhove in Heemstede. Minister van Agt, de toenmalige minister van Justitie en fervent tegenstander van abortus, wilde de kliniek sluiten. In de Bloemenhovekliniek werden namelijk ook ‘late’ abortussen gedaan, van zwangerschappen tot twintig weken – een doorn in het oog van de minister. In Nederland was abortus op dat moment wettelijk verboden, maar het werd al jaren ‘gedoogd’.
Met de leuzen ‘Abortus uit Wetboek van Strafrecht!’, ‘Abortus in het Ziekenfondspakket!’ en ‘De vrouw beslist!’ streed de vrouwenbeweging in de jaren ’60, ’70 en ’80 voor de legalisering van abortus, wat in 1984 werd doorgevoerd.